Thư Gửi Bạn, Những Người Sếp Của Tương Lai

Gửi bạn, người sếp của tương lai.

Dù bạn đã đi làm hay chưa, chắc hẳn bạn đã từng suy nghĩ về
câu hỏi “Mình nên làm sếp hay làm lính”. Tôi không chỉ từng suy nghĩ mà đã trăn
trở khá nhiều với câu hỏi này trong một thời gian dài, nhất là khi chân ướt
chân ráo thật sự bước vào đời. Qua một số kinh nghiệm cũng như kiến thức học hỏi
được, tôi cũng phần nào tìm được câu trả lời cho riêng mình. Do vậy, tôi muốn
thảo luận với bạn những quan điểm của tôi cũng như hy vọng sẽ nhận được sự góp
ý của bạn về vấn đề này.

Tôi thích làm sếp đơn giản vì tôi thấy trong phim hay trong
truyện kiếm hiệp thường người sếp rất oách. Mỗi lần họ xuất hiện là bao nhiêu
người phải trầm trồ, thán phục. Cách họ di đứng, ăn mặc, chỉ đạo công việc, tổ
chức cuộc họp,…một phong thái rất chuyên nghiệp và…khác người. Vả lại, tôi nghĩ
làm sếp thì công việc an nhàn, lương lại khá cao, lại không bị ai sai khiến,…còn
làm lính thì như làm cu-li hay đầy tớ, suốt ngày bị sai vặt, lương đã thấp còn
bị chèn ép đủ điều, bóc lột sức lao động,..Nói chung “làm sếp” là một viễn cảnh
tươi sáng, còn “làm lính” là một tương lai “ôi tối”.

Sau khi xác định mình thích làm sếp rồi, tôi liền đặt câu hỏi:
“Làm thế nào để làm sếp ?” Tôi chỉ mới là sinh viên cuối năm 2 khi tôi đặt câu
hỏi này. Trong cùng thời điểm đó, phong trào “kỹ năng mềm” bắt đầu nở rộ. Hơn
chục trung tâm kỹ năng mềm mở ra với hàng tá các khóa đào tạo các “kỹ năng mềm”
mà nếu để ý kỹ, bạn sẽ thấy nội dung không có gì khác nhau cả. Trong số các
khóa đó, khóa về “kỹ năng lãnh đạo, làm việc nhóm” đã ấn tượng tôi hơn cả. Lúc ấy,
tôi đã có ý nghĩ: “chỉ cần mình thành thạo các kỹ năng lãnh đạo là mình làm sếp
mấy hồi”. Thế là tôi lao vào nghiên cứu về kỹ năng lãnh đạo. Tôi đọc sách viết
về nghệ thuật lãnh đạo, tham dự các buổi hội thảo, trò chuyện với các diễn giả
cũng như những người bạn cùng trang lứa có cùng mối quan tâm về lãnh đạo. Tôi
cũng làm theo hướng dẫn của các diễn giả, cũng ngồi lên kế hoạch cho cuộc đời
mình. Nào là sau tốt nghiệp 3 năm làm trưởng phòng, 5 năm ngồi ghế sếp, năm 30
tuổi thì làm giám đốc công ty nào đó và có một mái ấm nho nhỏ, hạnh phúc của
riêng mình. Tiếp sau đó 10 năm thì thành diễn giả,…Thậm chí tới 80 tuổi thì làm
gì nữa kia. Tất cả đều đã vào khuôn mẫu, có vẻ ổn và hứa hẹn một con đường làm
sếp rõ ràng phía trước. Thế nhưng, mọi việc lại không đơn giản như bề ngoài của
nó. Khi nhìn kỹ vào cái bảng kế hoạch, tôi chợt thấy rằng nó không ổn. Tôi đã
nhiều lần bỏ đi và lên một kế hoạch khác. Rắc rối xảy ra là chỉ với những kiến
thức về “kỹ năng lãnh đạo” mà tôi biết thì những chi tiết nảy sinh trong kế hoạch
như “làm trưởng phòng hay làm sếp ở công ty nào ?”, “công ty của riêng mình hoạt
động trong lĩnh vực nào ?”, “tầm nhìn cụ thể về một lĩnh vực trong vòng 5 năm tới
là gì ?”… tôi hoàn toàn không trả lời được. Thế là từ đó, tôi nảy sinh hoài
nghi, “chỉ cứ nghiên cứu kỹ năng lãnh đạo thì có thể làm sếp ?”.

Cũng trong thời gian này, tôi cũng có đọc một số gương sáng
tối về các sếp. Từ các gương sáng về những CEO nổi tiếng trên thế giới cũng như
ở Việt Nam, tôi thấy rằng họ đều có một điểm chung: xuất phát điểm con đường
làm sếp của họ bắt đầu từ một sự đam mê về nghề nghiệp. Không ai chuẩn bị trước
như tôi (hay ít ra tôi không thấy họ đề cập tới) là cứ ngồi nghiên cứu lý thuyết
lãnh đạo để chuẩn bị cho cái vị trí “sếp” của mình sau này. Không ai cứ tập
trung rằng tôi phải làm trưởng phòng, làm quản lý,…Họ chỉ đơn giản làm việc họ
thích, họ đam mê. Họ truyền cảm hứng, tầm nhìn và sự đam mê cho nhân viên của họ
để cùng nhau xây dựng lên đế chế hùng mạnh. Điển hình gần đây nhất là công ty
Facebook của Mark Zuckerberg hay Google của Bin và Page. Còn về mảng tối của sếp
thì khá nhiều. Những chuyện như tranh giành quyền lực, hối lộ, tham nhũng, vận
động hành lang, dùng tiền mua chuộc, thuê xã hội đen xử nhau,… nhan nhản trên
các trang báo. Rồi những chuyện gia đình lục đục như vợ chồng ly dị, con cái
nghiện ngập,..mặc dù chẳng bao giờ đăng trên báo nhưng xảy ra khá thường xuyên
và đôi khi là “lời nguyền” của người làm sếp. Cứ hình dung mỗi sáng thức dậy với
tâm trạng nơm nớp xem lợi nhuận công ty thế nào, mình có bị thằng nào chơi xỏ
trên báo hay không, ra đường mình có bị đứa nào theo dõi hay không, hôm nay
mình phải đi nhậu với ai,… rồi đến khi mỗi tối về nhà một mình ăn bên cái bếp vốn
lạnh từ lâu, một mình nằm trên một cái giường lớn thiếu hơi ấm của ai đó, một
mình sống trong biệt thự nhưng lặng tiếng người, thật làm tôi thấy rùng mình, sợ
và suy nghĩ lại “Mình nên làm sếp hay làm lính ?”

Rồi đến khi tôi nghe kể mẩu chuyện về “Alice và con mèo” từ
anh Giản Tư Trung, tôi cũng nhận ra vấn đề ở đâu. Đó chính là tôi thật sự không
nhận biết được bản thân mình. Tôi không biết mình thật sự muốn gì, mình thật sự
có khả năng gì. Tôi biết điều này bạn cũng đã nghe nói nhiều ở các lớp kỹ năng
mềm, nhưng tôi cam đoan rằng cái bạn nghe cũng chỉ là lý thuyết. Việc thật sự
nhận thức được bản thân mình là rất khó, không thể qua lý thuyết, không thể qua
chỉ vài ngày và  không ai có thể giúp bạn
được ngoài trừ chính bạn. Có thể bạn may mắn 
và giỏi hơn tôi là bạn đã nhận thức một cách rõ ràng về bản thân mình. Bản
thân tôi, khi đang viết bức thư này cũng đang trên con đường tìm hiểu chính
mình. Đúng là khi có quá nhiều thông tin cũng làm cho chúng ta bị hoang mang, ảo
tưởng.

Điều ngộ nhận đầu tiên tôi là “chỉ tập trung nghiên cứu nghệ
thuật lãnh đạo là có thể làm sếp”. Sau một thời gian tìm hiểu, tôi thấy rằng chủ
đề lãnh đạo cũng cũng có nhiều điểm giống chủ đề “tình yêu”. Bạn thấy rằng
“tình yêu” thì có vô số định nghĩa và trường phái thì “lãnh đạo” cũng thế. Tuy
nhiên, điểm mấu chốt nhất đó là cả hai đều có chung một “gốc”: chữ “TÂM”. Nếu
“tình yêu thực sự” xuất phát từ “tấm lòng” thì “lãnh đạo” hay nói một cách cụ
thể hơn là “nghệ thuật lãnh đạo” phải đi từ việc “Đắc Nhân Tâm”. Những công việc,
hành động của người lãnh đạo, bạn có để ý, dù là “người truyền cảm hứng”, “người
kết nối”, “người dẫn đầu”, hay gì gì đi nữa thì đều quy về ba chữ “Đắc Nhân
Tâm”, đều là những quy tắc hay nói một cách dân dã là những mẹo hay tiểu xảo “đối
nhân xử thế” sao cho thuận lòng người. Điều này đúng khi tôi thấy trong cuộc sống,
những người lãnh đạo thật sự không thể hiện ở cái chức danh “sếp này sếp nọ”.
Chỉ những người đã là “sếp” muốn trở thành “sếp tốt” phải biết nghệ thuật lãnh
đạo. Vì vậy, “nghệ thuật lãnh đạo” với tôi trong giai đoạn này thật chưa cần phải
tập trung nghiên cứu. Một người “sếp giỏi” thì điều kiện cần là kiến thức
chuyên môn tốt (kỹ năng cứng) và điều kiện đủ là am hiểu nghệ thuật lãnh đạo (kỹ
năng mềm). Do vậy, điều tôi cần làm hiện giờ là xác định được niềm đam mê thật
sự của chính mình, cố gắng học tập thật giỏi và củng cố kiến thức chuyên môn vững
vàng. Bên cạnh đó, tôi cần phải quan tâm tới những người xung quanh nhiều hơn nữa
và sẵn sàng giúp họ phát triển, vì khi đó tôi cũng đã phần nào “lãnh đạo” họ rồi.
“True leaders create leaders” mà.

Còn về việc “làm sếp hay làm lính”, quả thật bây giờ tôi
cũng không quan tâm nữa. Mỗi vị trí đều cho ta một trải nghiệm và cảm nhận mới
về cuộc sống. Một câu hỏi mà tôi thấy nhiều người hay đặt ra: “Làm sếp công ty
nhỏ hay làm lính công ty lớn”. Nếu là tôi, tôi sẽ thử làm cả hai và sẽ làm hết
sức mình. Đơn giản vì tôi muốn trải nghiệm, có thêm cơ hội thử thách chính
mình. Nếu phù hợp với đam mê của tôi nữa thì quá tốt. Vì thế, tôi thấy “làm sếp
hay làm lính” không quan trọng mà vấn đề là tôi sẽ làm tốt vị trí đó như thế
nào. Nhưng dù làm gì thì tôi cũng luôn nhớ lời của Barack Obama, “làm cha mẹ là
một “nghề” khó khăn và thiêng liêng nhất”.

Hêh. Có lẽ tôi đã quá dài dòng. Thật cảm ơn bạn vì bạn đã bỏ
công sức đọc tới dòng này. Dù sao cũng hy vọng được lắng nghe phản hồi từ bạn,
người bạn tốt của tôi.

Nhân dịp năm mới 2011 chúc bạn tôi có thật nhiều cái mới, thật
nhiều niềm vui, hạnh phúc và thành công. Chúc cho con đường làm sếp của bạn sẽ
ngày càng rõ ràng và ngắn  lại ^ ^.

Hãy là một người sếp tốt của nhân viên mình, hãy là một người
lãnh đạo tốt của chính bản thân mình, bạn nhé.

Sài Gòn, ngày 01
tháng 01 năm 2011.

Người gửi.

Đỗ Hà Lộc

Bài dự thi sự kiện
Chia Sẻ Giá Trị Đắc Nhân Tâm